Wat bezit je? Wie ken je? Wat kun je? En…….
Eind 2014, begin 2015 zagen we een aantal opvallende koppen boven artikeltjes in dag- en weekbladen.

● ‘Botox en dieet effectiever dan opleiding’
● ‘Het gaat om de looks, daarna pas om de capaciteiten’
● ‘Vier jaar sportschool is even nuttig als vier jaar universiteit’

Wat is er in hemelsnaam aan de hand?
Aanleiding voor deze uitspraken was een onderzoek van Het Sociaal Cultureel Planbureau (2014) naar de verschillen tussen bevolkingsgroepen in Nederland en de effecten daarvan op diverse levensgebieden. Daarbij wordt de term ‘Persoonskapitaal’ geïntroduceerd. Dit persoonskapitaal wordt gezien als de ‘vierde ongelijkheidsdimensie’, naast het economische (geld), sociale (connecties en taal) en culturele (diploma’s en kunde) kapitaal. En net als die andere factoren is het persoonskapitaal een factor voor succes.

Wat is persoonskapitaal?
Persoonskapitaal bestaat uit drie factoren: fysieke, mentale en esthetische. Mensen scoren hier verschillend op.

Fysiek kapitaal
Hieronder vallen bijvoorbeeld kracht, uithoudingsvermogen, lenigheid. Fysiek kapitaal is ongelijk verdeeld in de bevolking, zo hebben ouderen meestal minder kracht en uithoudingsvermogen dan jongeren.

Mentaal kapitaal
Vormen hiervan zijn bijvoorbeeld zelfvertrouwen, zelfbeeld, copingstijl, veerkracht. Het is een psychologisch vermogen dat mensen inzetten om iets te bereiken en om zich aan te passen of zich staande te houden. Mannen hebben doorgaans meer zelfvertrouwen dan vrouwen en naarmate we ouder worden, neemt het zelfvertrouwen toe.

Esthetisch kapitaal
Dit bevat zowel fysieke elementen (er goed uitzien, slankheid) als mentale (uitstraling, charme). Jonge vrouwen zijn het minst tevreden en mannen zijn over het algemeen het meest tevreden.

Uiteraard hebben ‘wat je hebt/bezit’ (economisch), ‘wie je kent’ (sociaal) en ‘wat je kunt en geleerd hebt’ (cultureel) veel invloed op allerlei levensgebieden, maar het persoonskapitaal blijkt erg belangrijk te zijn voor kansen in het sociale verkeer en op de arbeidsmarkt. Zeker voor mensen die niet veel geld/vermogen hebben en weinig connecties hebben. Zo blijkt dat mensen met een hoger persoonskapitaal vaker worden uitgenodigd voor een etentje of feestje en ze maken meer kans geholpen te worden door vrienden of buren als ze iets mankeren. Maar ook op de arbeidsmarkt speelt persoonskapitaal een grote rol. Uiterlijk en zelfvertrouwen zijn voor de hogere beroepen minstens even belangrijk als werkervaring en opleiding. Voor de lagere beroepen geldt zelfs dat uiterlijk, charme en uitstraling de meest doorslaggevende factoren zijn.

De uitkomsten van het onderzoek zijn overigens niet zo verbazingwekkend. Volgens de onderzoekers leven we in een sterke ‘beeldcultuur’. Werkgevers vragen tegenwoordig bijna standaard foto’s bij sollicitatiebrieven en zoeken sollicitanten op via sociale media als Facebook en LinkedIn.

Dus botox, dieet, sportschool versus opleiding en ervaring? Of misschien botox, dieet, sportschool én opleiding en ervaring? Enkele aspecten van het persoonskapitaal zijn met wat inspanning en/of geld verander- en verbeterbaar, maar andere veel moeilijker. Dus sommige van ons zullen het toch moeten hebben van kennis en/of kunde en ervaring. ■ Nel Muller-Beckers 2015.